Γράμματα στὴ Ρωσία

Μήπως καταλαβαίνεις ἐσύ, ποὺ εἶσαι σοφὴ καὶ ἔμπειρη σὲ ὅλα, γιατί μερικοὶ δὲν μποροῦν καθόλου νὰ πιστέψουν στὴν αἰώνια ζωὴ καὶ πιστεύουν μόνο στὸν θάνατο; Γιατί, ἀντίθετα, ἄλλοι δὲν μποροῦν νὰ πιστέψουν στὸν θάνατο καὶ ἡ ἀνάσταση γι’ αὐτοὺς εἶναι κάτι τὸ ὀφθαλμοφανές; Σὲ μᾶς μένει ἁπλῶς νὰ παρατηροῦμε τὰ γεγονότα, ἀλλὰ δὲν μᾶς δόθηκε καθόλου νὰ τὰ ἐννοήσουμε. κάποιος, κατὰ τὴ γνώμη μου ἐντε λῶς ἄσοφος, εἶπε: «εὐτυχισμένος ὅποιος πιστεύει· βολεύεται μέσα στὸν κόσμο». Τὸ νὰ φέρεις ὅμως μέσα σου πίστη στὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης σημαίνει νὰ πάσχεις πάντοτε γιὰ τὶς συμφορὲς τῶν ἀγαπημένων. Γιὰ ποιὰ εὐτυχία πρόκειται ἐδῶ; Ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο γιὰ τὸ ὅτι χωρὶς ἀγάπη ὅλα εἶναι παράλογα, καὶ ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος, καὶ ἡ εὐτυχία καὶ ἡ δυστυχία. Ἔτσι ἡ χαρά μας ἔγκειται στὴν εὕρεση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς.

(Γράμμα 68)

---

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Παιδικὰ χρόνια – Nεότητα – Παρίσι – Ἄθως – Ἡ πάλη μὲ τὸν Θεὸ – Ἡ συνάντηση μὲ τὸν Γέροντα Σιλουανὸ – Τὸ πρόβλημα τῆς δημιουργικότητας – Τὸ εἶναι ἔχει πρόσωπο – Ἡ ἀποκάλυψη ποὺ δόθηκε στὸν Μωυσῆ – Ἡ ἐνανθρώπηση – Τὸ νέο βιβλίο καὶ οἱ βασικὲς ἰδέες του.

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΣΥΜΕΩΝΩΦ ΚΑΛΑΣΝΙΚΟΒΑ (ΣΑΧΑΡΩΦ)

Ἐπιστολὴ 1: Ἐντυπώσεις ἀπὸ τὴν πρώτη συνάντηση μὲ τὴν οἰκογένεια μετὰ τὸν χωρισμό. Γιὰ τὴ στενότητα τῆς ἐπίγειας ζωῆς.

Ἐπιστολὴ 2: Ἡ συγγραφική του ἐργασία. Οἱ νέες προσευχὲς ποὺ συνέταξε. Τὰ προνόμια τῆς ἐρημικῆς ζωῆς. Ἡ ἀληθινὴ ἐλευθερία. Τὸ βιβλίο Ὁ Γέροντας Σιλουανὸς καὶ ἡ μετάφρασή του στὴν ἀγγλική. Ἡ μετάνοια.

Ἐπιστολὴ 3: Ἀναζήτηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, λάθη καὶ ζωντανὴ ἐμπειρία. Ἡ προσευχὴ δὲν μένει χωρὶς ἀποτέλεσμα. Τὸ βιβλίο Ὁ Γέροντας Σιλουανὸς καὶ ἡ εὐθύνη γι’ αὐτό. Ἡ ἰδιαιτερότητα τῶν ἔργων τῶν ἁγίων Πατέρων καὶ ἡ συμφωνία τῆς θεωρίας τους.

Ἐπιστολὴ 4: Ἡ προσευχὴ καὶ οἱ μορφές της στὸν σύγχρονο κόσμο. Ἡ λειτουργικὴ προσευχή. Πῶς πρέπει νὰ προσευχόμαστε.

Ἐπιστολὴ 5: Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ 1905 γιὰ τὴ λειτουργικὴ μεταρρύθμιση. Οἱ λειτουργικὲς προσευχὲς καὶ ἡ τέλεση τῆς Λειτουργίας.

Ἐπιστολὴ 6: Ζωὴ σὲ δύο ἐπίπεδα: Πῶς νὰ ἀγαπᾶμε τοὺς ἀνθρώπους.

Ἐπιστολὴ 7: Ἡ ἀνοικοδόμηση τῆς μονῆς. Ὑπομονὴ στὰ παθήματα. Ὁ ἄνθρωπος -εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ- καὶ ἡ παραμόρφωσή του. Σχόλια γιὰ τὴ μετάφραση τοῦ βιβλίου Ὁ Γέροντας Σιλουανός.

Ἐπιστολὴ 8: Ἡ ἀνοικοδόμηση τῆς μονῆς. Οἱ κριτικὲς τοῦ τύπου.

Ἐπιστολὴ 9: Ὁ σύγχρονος κόσμος. Ἡ ἀνέγερση ναοῦ καὶ οἱ ἀσματικὲς ἀκολουθίες.

Ἐπιστολὴ 10: Ἡ ἐνασχόληση τοῦ Γέροντος Σωφρονίου μὲ τὴν ἁγιογραφία. Ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ τραγωδία τοῦ κόσμου.

Ἐπιστολὴ 11: Ἡ καθημερινὴ ζωή.

Ἐπιστολὴ 12: Ἡ τραγωδία τοῦ κόσμου καὶ ἡ μοίρα του.

Ἐπιστολὴ 13: Ὁ αἰώνας μας.

Ἐπιστολὴ 14: Ἡ ἀνάσταση. Ὁ ὅσιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος καὶ ὁ Γέροντας Σιλουανός. Ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο αὐτὸ ἀναπόφευκτα πάσχει.

Ἐπιστολὴ 15: Ἐντυπώσεις ἀπὸ τὸ ταξίδι στοὺς Ἁγίους Τόπους.

Ἐπιστολὴ 16: Προσκύνημα στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ἡ ἀντίφαση ἀνάμεσα στὸ μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου καὶ στὸ πῶς αὐτὸς ἐμφανίζεται στὴν ἱστορικὴ πραγματικότητα. Τὰ ὅρια μεταξὺ τῆς ἐπιτρεπτῆς ἡσυχίας καὶ τῆς ἐγκράτειας γιὰ τὸν κοσμικὸ ἄνθρωπο. Ἡ σωτηρία.

Ἐπιστολὴ 17: Ἡ χρίση μὲ ἔλαιο.

Ἐπιστολὴ 18: Τὸ μυστήριο τῶν διαπροσωπικῶν σχέσεων τῶν ἀνθρώπων.

Ἐπιστολὴ 19: Εὐχὲς γιὰ τὴν ὀνομαστικὴ ἑορτή.

Ἐπιστολὴ 20: Ἡ ἀπώλεια τῆς συνείδησης τῶν συγχρόνων ἀνθρώπων ὅτι εἶναι τέκνα τοῦ ἀνάρχου Πατρός. Υἱοθεσία.

Ἐπιστολὴ 21: Ἡ παρεξήγηση καὶ ἡ «ἀμνηστία». Ὁ φόρτος τοῦ πνευματικοῦ ἔργου. Ἡ προετοιμασία γιὰ τὸν θάνατο.

Ἐπιστολὴ 22: Ἡ ἀνέγερση ναοῦ. Ἡ πασχάλια ἀκολουθία.

Ἐπιστολὴ 23: Ὁ Χριστὸς δικαιώνει τὸν Θεὸ μπροστὰ στὸν κόσμο καὶ τὸν ἄνθρωπο μπροστὰ στὸν Θεό. Ἡ ἀποστασία. Ἡ πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀπαραίτητη πρωτίστως γιὰ τὴν εἰρήνη ὅλου τοῦ κόσμου.

Ἐπιστολὴ 24: Ἡ ἡμέρα τοῦ θανάτου, τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς ζωῆς μας.

Ἐπιστολὴ 25: Τὸ τέλος τῆς ἀδελφῆς του Αἰκατερίνης καὶ ἡ προσευχὴ γι’ αὐτήν.

Ἐπιστολὴ 26: Ὁ θάνατος. Ἡ ἀνέγερση ναοῦ. Ἡ δυτικὴ ἐκκλησιαστικὴ τέχνη καὶ ἡ ἰδέα τῆς δημιουργίας ἑνὸς ὀρθόδοξου ναοῦ.

Ἐπιστολὴ 27: Ἀπὸ τὴν προσευχὴ γιὰ τοὺς οἰκείους μας στὴν προσευχὴ γιὰ ὅλους τοὺς λαούς. Ὁ γνόφος τῆς ἄγνοιας τοῦ τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ἡ αἰωνιότητα ἀποκαλύπτεται στὴν ψυχή.

Ἐπιστολὴ 28: Ἡ ἀκηδία, ἡ λύπη καὶ ἡ ἀπόγνωση. Ἡ γνώση τοῦ εἶναι. Τί εἶναι ἁμαρτία. Ἡ μέλλουσα ζωή.

Ἐπιστολὴ 29: Πασχάλιος χαιρετισμός.

Ἐπιστολὴ 30: Ἡ ὑπερνίκηση τοῦ κόσμου. Ἡ ἀπομόνωση τοῦ Γέροντα.

Ἐπιστολὴ 31: Ἡ διαίσθηση, τὰ ὄνειρα καὶ τὰ συμπεράσματα τοῦ λογικοῦ μας. Ἡ ἀληθινὴ κρίση. Ἡ προσευχὴ γιὰ τοὺς ἀσθενεῖς.

Ἐπιστολὴ 32: Ἐργασία πάνω στὸν ἑαυτό της. Διαίσθηση καὶ ἁγιότητα.

Ἐπιστολὴ 33: Ἡ ἐπιστημονικὴ ἀμάθεια.

Ἐπιστολὴ 34: Γιὰ τὴν Ἱσπανία. Ἡ ἀναγκαιότητα γιὰ τὸν χριστιανὸ νὰ ἀνοίξει τὸν ἑαυτό του σὲ ὅλα. Ἡ ἑνότητα. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος. Ἡ ἀληθινὴ νίκη.

Ἐπιστολὴ 35: Οἱ Ἰησουΐτες καὶ ἡ Ἱσπανία.

Ἐπιστολὴ 36: Τὸ μυστήριο τῶν διαπροσωπικῶν σχέσεων καὶ ἡ ἀνθρώπινη τύφλωση.

Ἐπιστολὴ 37: Εὐχὲς γιὰ τὴν ἡμέρα τῶν γενεθλίων.

Ἐπιστολὴ 38: Ἡ προσευχὴ «Πάτερ ἡμῶν». Ἡ συγχώρηση. Οἱ συνέπειες τῆς ἀμφισβήτησης τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ.

Ἐπιστολὴ 39: Ἡ ἀρρώστια του. Τὸ νόημα τοῦ ἐρχομοῦ μας στὸν κόσμο, ἡ ὀδυνηρὴ καλλιέργεια-προετοιμασία τοῦ ἑαυτοῦ μας γιὰ τὴν αἰωνιότητα «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Ἡ ἀρχὴ τοῦ προσώπου καὶ ἡ ἀφομοίωση τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ.

Ἐπιστολὴ 40: Οἱ εἰκόνες καὶ ὁ σύγχρονος πολιτισμός. Ἡ πνευματικὴ ἐξυγίανση τοῦ λαοῦ. Χωρὶς ταπείνωση δὲν ὑπάρχει ἀγάπη.

Ἐπιστολὴ 41: Ἡ ἐλευθερία τῆς ἐπιλογῆς στὴν ἀποδοχὴ τοῦ δώρου τῆς ζωῆς.

Ἐπιστολὴ 42: Ἡ ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ γιὰ τοὺς «ἐλαχίστους». Ὁ σύγχρονος κόσμος.

Ἐπιστολὴ 43: Ἡ σταύρωση τῆς Θείας Ἀγάπης στὸν παρόντα κόσμο. Μήπως μᾶς ἐπιβλήθηκε ἡ ὕπαρξή μας; Οἱ αὐτοκτονίες. Τὸ νόημα τῆς ὑπάρξεως. Ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ ἁγιογράφοι.

Ἐπιστολὴ 44: Γιὰ τὴν ἀδελφή του ποὺ ἀποχώρησε ἀπὸ τὴ ζωὴ σὲ κατάσταση ἀπογνώσεως.

Ἐπιστολὴ 45: Ἡ οὐσία τῆς ἀπογνώσεως. Ἡ προσευχὴ γιὰ τὴ μεταστᾶσα ἀδελφή. Ὁ ἀντίχριστος.

Ἐπιστολὴ 46: Ἡ ἀπόλυτη κρίση. Πῶς νὰ πεθάνει κάποιος. Ἡ προσευχὴ γιὰ τὴν ἀδελφή του.

Ἐπιστολὴ 47: Ὁ σύγχρονος κόσμος καὶ ἡ σχέση του πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Ἐπιστολὴ 48: Τὰ γηρατειὰ εἶναι ἡ σημαντικότερη περίοδος τῆς ζωῆς.

Ἐπιστολὴ 49: Ἡ σύγχρονη ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Τὸ ἄρθρο «Ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας». Ἡ ἀμοιβαία σχέση τοῦ γενικοῦ καὶ τοῦ μερικοῦ στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή.

Ἐπιστολὴ 50: .Ἐντυπώσεις ἀπὸ τοὺς καθεδρικοὺς ναοὺς τῆς Μόσχας.

Ἐπιστολὴ 51: Ἡ εἰκόνα «ὁ Σωτήρας μὲ χρυσὴ κόμη».

Ἐπιστολὴ 52: Ὁ φόρτος ἐργασίας καὶ ἡ ἀνεπάρκεια τοῦ χρόνου.

Ἐπιστολὴ 53: Ἡ ἔρημος καὶ ἡ προσευχὴ γιὰ τὸν κόσμο κατὰ τὸν καιρὸ τοῦ πολέμου. Ἡ διακονία του.

Ἐπιστολὴ 54: Tὸ νέο βιβλίο. Ἡ γνώση Ἐκείνου ποὺ εἶναι Ἀρχὴ τῶν πάντων. Tὸ νόημα τῆς πίστεως.

Ἐπιστολὴ 55: Ἡ ἀνθρώπινη ἀχαριστία καὶ ὁ τρόπος ἀντιμετώπισής της. Ἡ συμπάθεια πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ἡ ὁδὸς γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς εἰρήνης σὲ ὅλο τὸν κόσμο.

Ἐπιστολὴ 56: Οἱ προσευχόμενοι.

Ἐπιστολὴ 57: Ἡ προσευχὴ γιὰ τὸν κόσμο καὶ ἡ διαστροφὴ τῶν ἀνθρώπων. Ἡ δωρεὰ τῆς ἱερωσύνης καὶ τοῦ μοναχισμοῦ.

Ἐπιστολὴ 58: Ἡ μοναχὴ Ἐλισάβετ. Ἡ ἀνέγερση τοῦ νέου κτηρίου.

Ἐπιστολὴ 59: Ὁ ἀδελφός του Νικόλαος. Πῶς εἶναι δυνατὴ ἡ εἰρήνη πάνω στὴ γῆ. Ὁ δρόμος γιὰ τὴν κατανόηση τῆς ἀπόλυτης δικαιοσύνης. Ἡ θεωρία τῆς πτώσεως, ποὺ προϋποθέτει τὴ μετάνοια. Ἡ ἐπαφὴ τοῦ αἰωνίου πνεύματος.

Ἐπιστολὴ 60: Τὰ γηρατειά. Τὸ ὅριο τῆς γνώσεως, ἡ θεολογία καὶ ἡ σοφία. Ἡ ἀπόγνωση. Ἡ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν.

Ἐπιστολὴ 61: Ταξίδι στὴν Ἰταλία. Ἡ Σινδόνη τοῦ Τορίνο.

Ἐπιστολὴ 62: Τὰ γηρατειά του. Ἡ ἐπιτυχία τοῦ βιβλίου His Life is Mine.

Ἐπιστολὴ 63: Ἡ σύγχρονη κατάπτωση τῶν ἀνθρώπων.

Ἐπιστολὴ 64: Ὁ διχασμὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ὑπερνίκησή του στὸ φῶς τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ.

Ἐπιστολὴ 65: Γιὰ τὸ φῶς καὶ τὸ σκοτάδι μέσα στὸν ἄνθρωπο. «Μὴν ἀπελπίζεσαι»!

Ἐπιστολὴ 66: Ἡ φοβερὴ ἐποχή μας καὶ τὸ τέλος τῆς ἱστορίας.

Ἐπιστολὴ 67: Γιὰ τὴν ἀγάπη ποὺ «οὐδέποτε ἐκπίπτει».

Ἐπιστολὴ 68: Γιὰ τὴν πίστη στὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἀνάσταση. Γιὰ τὸ βιβλίο του «Ὀψόμεθα τὸν Θεὸν καθώς ἐστι».

Ἐπιστολὴ 69: Γιὰ τὸ βιβλίο «Ὀψόμεθα τὸν Θεὸν καθώς ἐστι».

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΥΜΕΩΝΟΒΑ ΣΑΧΑΡΩΦ

Ἐπιστολὴ 70: Τὰ ταξίδια του. Τὰ γηρατειά.

Ἐπιστολὴ 71: Τὰ γηρατειά.

Ἐπιστολὴ 72: Ὅταν ἐσὺ ἀναπνέεις, τότε μὴν ξεχνᾶς ἐκείνους ποὺ πνίγονται.

Ἐπιστολὴ 73: Ὁ ρωσικὸς λαός. Τὸ ἰδεῶδες τῆς γνώσεως τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ καρδιά. Ἡ ἐπικαιρότητα.

Ἐπιστολὴ 74: Τὸ ταξίδι του στὴν Ἱσπανία.

Ἐπιστολὴ 75: Ἡ ἀνθρώπινη κακία.

Ἐπιστολὴ 76: Διάλογος μὲ τὸν πατέρα γιὰ τὶς ἐφημερίδες. Ὁ οὐρανός. Ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἐπικαιρότητα.

Ἐπιστολὴ 77: Γιὰ τὴν Ἱσπανία. Ἡ βιασύνη καὶ ἡ ἀπόγνωση. Τὸ αὐθεντικὸ νόημα τοῦ ἐρχομοῦ μας στὸν κόσμο.